“Lưu Hương ký” là tập thơ chữ Hán được cho là của Hồ Xuân Hương – bà chúa thơ Nôm. Tuy nhiên, những vấn đề xoay quanh văn bản của “Lưu Hương ký” rất phức tạp. “Lưu Hương ký” không có được sự ngông nghênh như thơ chữ Nôm của Hồ Xuân Hương mà thanh nhã và phong tình, thể hiện hình ảnh một người phụ nữ qua lại với rất nhiều tình nhân.

Chúng tôi xin được giới thiệu các bài thơ hay trong tập “Lưu Hương ký”

---

THUẬT Ý KIÊM TRÌNH HỮU NHÂN MAI SƠN PHỦ

Hoa phiêu phiêu,
Mộc tiêu tiêu,
Ngã mộng hương tình các tịch liêu,
Khả cảm thị xuân tiêu.

Lộc ao ao,
Nhạn ngao ngao,
Hoan thảo tương kỳ tại nhất triêu,
Bất tận ngã tâm miêu.

Giang bát bát,
Thuỷ hoạt hoạt,
Ngã tứ quân hoài tương khế khoát,
Lệ ngân chiêm hạ cát.

Thi tiết tiết,
Tâm thiết thiết,
Nồng đạm thốn tình tu lưỡng đạt,
Dã bằng quân bút phát.

Phong ngang ngang,
Nguyệt mang mang,
Phong nguyệt linh không khách đoạn tràng,
Hà xứ thị Đằng Vương?
Vân thương thương,
Thuỷ ương ương,
Vân thuỷ na kham vọng nhất trường,
Nhất trường dao vọng xúc hoài mang.

Nhật kỳ kỳ,
Dạ trì trì,
Nhật dạ thiên hoài lữ tứ bi,
Tứ bi ưng mạc ngộ giai kỳ.

Phong phi phi,
Vũ phi phi,
Phong vũ tần thôi thái bút huy,
Bút huy đô thị phó tình nhi.

Quân hữu tâm,
Ngã hữu tâm,
Mộng hồn tương luyến liễu hoa âm.
Thi đồng ngâm,
Nguyệt đồng châm.
Nhất tự sầu phân ly,
Hà nhân noãn bán khâm.
Mạc đàn ly khúc oán tri âm,
Trực tu khí trí thử dao cầm.
Cao sơn lưu thuỷ vãn tương tầm,
Ưng bất hận ngâm thán cổ câm.

Quân hà kì,
Ngã hà kì,
Lữ đình lai đắc lưỡng thê trì.
Dánh tần phi,
Bút tần huy,
Nhất trường đô bút thiệt,
Hà xứ thị tình nhi?
Hảo tư tâm thượng các tương tri,
Dã ưng giao thác thử duyên đề,
Phương tâm thệ bất phụ giai kỳ.

(Bài từ theo điệu Ức Giang Nam.)

BẢN DỊCH CỦA ĐÀO THÁI TÔN

Hoa xiêu xiêu
Cây xiêu xiêu
Giấc mộng tình quê thảy tịch liêu
Đêm xuân cảm khái nhiều.

Hươu ao ao
Nhạn ngao ngao
Vui sướng hẹn nhau một sớm nào
Tả hết được tình sao!

Sông bát ngát
Nước ào ạt
Ý thiếp lòng chàng cũng vu khoát
Lệ rơi thêm mặn chát.

Thơ da diết
Lòng thê thiết
Đậm nhạt tấc lòng ai thấu hết
Liệu bút chàng tả xiết?

Mây lang thang
Trăng mênh mang
Trăng gió xui ai luống đoạn tràng
Đâu là gác Đằng Vương?
Mây tơ vương
Nước như sương
Mây nước trôi đâu chỉ một đường
Một đường xa khuất rộn lòng thương

Ngày chậm rì
Đêm chậm rì
Sáng tối chạnh buồn lữ khách si
Nhớ thương đừng lỡ hẹn, sai kì.

Mưa trôi đi
Gió trôi đi
Mưa gió giục hoài cất bút thi (thơ)
Viết thi gửi tới khách “tình si”

Chàng có tâm
Thiếp có tâm
Mồng hồn lưu luyến bóng hoa râm
Thơ cùng ngâm
Rượu cùng trăng
Tự lúc buồn chia biệt
Ai người ấm nửa chăng?
Chớ đàn li khúc oán tri âm,
Đành xem như hết tiếng dao cầm
Hẹn nhau nơi non nước muộn mằn!
Chớ buồn mà than thở cổ câm(kim).

Chàng hẹn gì
Ta hẹn gì
Hai ta đều muộn, nói mà chi
Trà mà chi
Bút mà chi
Cũng là thiên lí cả
Ai là kẻ tình nhi
Hiểu nhau trong dạ khó khăn gì
Hãy nên trao gửi mối duyên đi
Lòng son ai nỡ phụ giai kì.

---

XUÂN TÌNH LAN ĐIỆU

Nguyệt tà nhân tĩnh thú lâu trung.
Ngoạ thính đồng long,
Khởi thính đồng long,
Dạ bán “Ai giang” hưởng bán không.
Thanh dã tương đồng,
Khí dã tương đồng,
Tương tư vô tận ngũ canh cùng.
Tâm tại Vu Phong,
Hồn tại Vu Phong,
Ân ái thử tao phùng.
Nhàn ỷ đông phong,
Quyện ỷ đông phong,
Nhất viên hồng hạnh bích thanh thông.
Phồn hoa tích dĩ không,
Kim triêu hựu kiến sổ chi hồng.
Oanh nhi mạc đới xuân phong khứ,
Chỉ khủng đào yêu vô lực tiếu đông phong.
Phong thanh nguyệt bạch,
Bả kì hương nhập khách ngâm trung.

BẢN DỊCH CỦA ĐÀO THÁI TÔN

Trăng tà người lặng tựa lầu không
Nằm lắng chuông đồng,
Dậy lắng chuông đồng,
Đêm lắng tiếng buồn vang mé sông
Thanh đã tương đồng,
Khí đã tương đồng
Thanh khí năm canh rộn rã lòng
Tâm ở Vu Phong
Hồn ở Vu Phong
Ân ái cuộc tao phùng.
Nhàn tựa gió đông
Mỏi tựa gió đông
Một vườn hồng hạnh biếc xanh song
Phồn hoa tưởng đã không
Sớm nay bông nở mấy nhành hồng
Chim oanh chớ quyến xuân đi nhé
Ta sợ “Đào hoa vô lực tiếu đông phong”
Trăng thanh gió mát
Đem hương vào với các thi nhân.

---

NGƯ ÔNG KHÚC HÀNH

Dã ông đạm bạc diệc phồn hoa,
Thác nhận Đào Nguyên thị bệ la.
Ký ngữ khinh chu tòng điếu từ,
Quá giang ưng bất thính tỳ bà.
Quá giang mạc thính tỳ bà,
Cao thanh bất tự hồ già thê lương.
Đào nguyên thuỷ khoát sơn trường,
Ngư ông nhất trạo tiên đường bán khai.
Vạn trùng xuân toả thiên thai,
Cầm thanh lạc, giốc thanh ai bất đồng.
Hàn sơn thảo sắc thông thông,
Tô khê kỷ đáo thanh phong tự nhàn.

BẢN DỊCH CỦA BÙI HẠNH CẨN

Già quê đạm bạc cũng phồn hoa
Lầm tưởng đào non là dây hờ
Nhắn nhủ người câu đò nhẹ lướt
Qua sông đừng lắng tiếng tỳ bà
Qua sông đừng lắng tỳ bà
Tiếng cao không giống sáo Hồ thê lương
Nguồn đào trời nước mênh mang
Nhà tiên hé mở, chèo buông đò chài
Muôn trùng xuân khoá Thiên Thai
Tiếng ốc buồn, tiếng đàn vui chả cùng
Cỏ bời lợp, núi lạnh lùng
Sông Tô hầu tới thung dung gió nhàn

---

DỮ SƠN NAM THƯỢNG HIỆP TRẤN QUAN TRẦN HẦU XƯỚNG HỌA kỳ 1

E lệ đàn tao dám cất cờ.
Phong tình chước ấy đã hay chưa.
Đem lời vàng ngọc gieo nên tiếng,
Sẻ nợ tang bồng giả với thơ,
Gặp gỡ cũng là trong bốn bể,
Phao tung kẻo thẹn trước nghìn xưa.
Sau này dầu có bao nhiêu nữa.
Dầu có bao nhiêu mặc bấy giờ.

---

DỮ SƠN NAM THƯỢNG HIỆP TRẤN QUAN TRẦN HẦU XƯỚNG HỌA kỳ 4

Đàn tao từng mấy mặt treo cờ,
Thua được lần nhau phải thế chưa.
Tả hận phấn son cùng chén rượu,
Ngưng duyên bèo lạc với dòng thơ.
Non cao bể rộng vâng lời cả,
Nước chảy hoa trôi vẫn ý xưa,
Còn nợ trần gian còn phải trả,
Dẫu bao giờ hết liệu bây giờ.

---

DỮ SƠN NAM THƯỢNG HIỆP TRẤN QUAN TRẦN HẦU XƯỚNG HỌA kỳ 8

Ma diệt thông minh giảm kiến linh,
Tái mao tâm khiếu thặng như đình.
Chỉ duyên tuỳ phận cấp bôn tẩu,
Vị đắc phóng hoài tề nhục vinh.
Đầu thượng tuyết sương thần diệc quyện,
Vẫn dư tao phách vị phi hinh.
Liên hương tình chủng si ư ngã,
Tiễn tận hàn đăng bất yếm canh.

DỊCH NGHĨA

Cuộc sống mài diệt sự thông minh, làm giảm hết những điều mắt thấy tai nghe
Giác quan mờ tối chỉ còn tấm thân như lá cỏ
Chỉ vì tuỳ phận nên phải long đong bôn tẩu
Chưa có cái nhìn thoáng đạt để coi vinh nhục ngang nhau
Trên đầu đã điểm sương, tinh thần cũng mỏi mệt
Có ai bảo mùi vị cám bã dư thừa là thơm
Thương giống tình quê say đắm hơn ta
Khêu cạn ngọn đèn trong đêm lạnh còn thích ngâm vịnh.

---

CẢM CỰU KIÊM TRÌNH CẦN CHÁNH HỌC SĨ NGUYỄN HẦU

Dặm khách muôn nghìn nỗi nhớ nhung,
Mượn ai tới đấy gửi cho cùng.
Chữ tình chốc đã ba năm vẹn,
Giấc mộng rồi ra nửa khắc không.
Xe ngựa trộm mừng duyên tấp nập,
Phấn son càng tủi phận long đong.
Biết còn mảy chút sương siu mấy,
Lầu nguyệt năm canh chiếc bóng chong