Bài thơ này được Khuất Nguyên sáng tác trên đường đi đày sau khi nghe tin Sở Hoài Vương chết. Có thuyết cho là tác phẩm cùa Tống Ngọc làm để chiêu hồn Khuất Nguyên. Đám ma thời cổ đại có tục lệ trèo lên mái nhà gọi hồn người chết. Lời hát khi chiều hồn thay đổi theo đối tượng. Lời trong bài Chiêu hồn của Khuất Nguyên là khóc cho Sở Hoài Vưong bị giam chết ở nước Tần. Theo Sử ký ghi chép: Tần Chiêu Vương nhằm xâm chiếm đất đai nước Sở, lừa Sở Hoài Vương vào nước Tần và ép buộc không được, sau đó bất giam ông. Ba năm sau, Sở Hoài Vương chết tại đất Tần. Khi còn ở trong triều Khuất Nguyên kiên quyết phản đối việc Sở Hoài Vương đến Tần. Lúc Sở Hoài Vương mất, Khuất Nguyên đang trên đường đi đày, ông đau lòng thương cho số mệnh của Hoài Vương và tương lai đất nước Sở. Chủ đề của Chiều hồn là kêu gọi hồn Hoài Vương trở về Giang Nam. Trong bài sử dụng lối kể lể, trần thuật, ảnh hưởng rất lớn đến sự hình thành thể phú của văn học đời Hán.

Bài này trích trong Sở Từ tập chú quyển 4 do nhà xuất bản văn học nhân dân in chụp Tổng bản.

 

Phiên âm:

 

CHIÊU HỒN

Trẫm ấu thanh dĩ liêm khiết hề,

Thân phục nghĩa nhi vị muội.

Chủ thử thịnh đức hề,

Khiên vu tục nhi vu uế.

Thượng vô sở khảo thử thịnh đức hề,

Trường ly ương nhi sầu khổ.

Đế cáo Vu Dương viết:

Hữu nhân tại hạ,

Ngã dục phụ chi.

Hồn phách li tán,

Nhữ phệ dữ chi.

Vu Dương đổi viết:

Chưởng mộng.

Thượng đế kì nan tòng,

Nhược tất phệ dữ chi,

Khủng hậu chi tạ,

Bất năng phục dụng.

Vu Dương yên nãi hạ chiêu viết:

Hồn hề quy lai!

Khử quân chi hằng cán,

Hà vi tứ phương ta?

Xả quân chi lạc xứ,

Nhi li bỉ bất tường ta,

Hồn hề quy lai,

Đông phương bất khả dĩ thác ta!

Trường nhân thiên nhẫn

Duy hồn thị sách ta.

Thập nhật đại xuất,

Lưu kim thước thạch ta!

Bỉ giai tập chi,

Hồn vãng tất thích ta.

Quy lai, quy lai,

Bất khả dĩ thác ta!

Hồn hề quy lai,

Nam phương bất khả dĩ chỉ ta!

Điêu đề hắc xỉ,

Đắc nhân nhục dĩ tự,

Dĩ kì cốt vi hải ta.

Phúc xà trăn trăn,

Phong hồ thiên lí ta,

Hùng hủy cửu thủ,

Vãng lai thốc hốt,

Thôn nhân dĩ ích kì tâm ta.

Quy lai, quy lai,

Bất khả dĩ cửu dâm hề!

Hồn hề quy lai,

Tây phương chi hại,

Lưu sa thiên lí ta!

Hoàn nhập lôi uyên,

Mê tán nhi bất khả chỉ ta.

Hạnh nhi đắc thoát,

Kỳ ngoại khoáng vũ ta.

Xích nghĩ nhược tượng.

Huyền phong nhược hồ ta,

Ngũ cổc bất sinh,

Tùng gian thị thực ta.

Kì thổ lạn nhân,

Cầu thủy vô sở đắc ta,

Phường dương vô sở ỷ,

Quảng đại vô sở cực ta.

Quy lai hề,

Khủng tự di tặc ta.

Hồn hề quy lai,

Bất khả dĩ cửu ta!

Hồn hề quy lai

Bắc phương bất khả dĩ chỉ ta!

Tăng băng nga nga,

Phi tuyết thiên lí ta.

Quy lai quy lai,

Bất khả dĩ cửu ta!

Hồn hề quy lai,

Quân vô thượng thiên ta!

Hổ báo cửu quan,

Trác hại hạ nhân ta.

Nhất phu cửu thủ,

Bạt mộc cửu thiên ta.

Sài lang tùng mục,

Vãng lai sằn sằn ta.

Huyền nhân dĩ ai,

Đầu chi thâm uyên ta.

Trí mệnh vu đế,

Nhiên hậu đắc minh ta.

Quy Iai. quy lai

Vãng khủng nguy thân ta!

Hồn hề quy lai,

Quân vô hạ thử u đô ta!

Thổ bá cửu ước,

Kì giác nghi nghi ta.

Đôn môi huyết mẫu.

Tằng đài lũy tạ,

Lâm cao sơn ta.

Võng hộ chu xuyết

Khắc phương liên ta.

Đông hữu yểu hạ,

Hạ thất hàn ta.

Xuyên cốc kinh phục,

Lưu sàn viên hề.

Quang phong chuyển huệ,

Phiếm sùng lan ta.

Kinh đường nhập áo,

Chu trần diên ta.

Để thất thúy kiều,

Quải khúc quỳnh ta,

Phỉ thúy châu bị,

Lạn tề quang ta,

Nhược a phất bích,

La trù trương ta.

Toản tổ khởi cảo,

Kết kì hoàng ta.

Thất trung chi quan,

Đa trân quái ta.

Lan cao minh chúc,

Hoa dung bị ta.

Nhị bát thị túc

Xạ đệ đại ta.

Cửu hầu thục nữ,

Đa tấn chú ta.

Thịnh tiễn bất đồng chế,

Thực cung mãn ta.

Dung thái hảo tỉ

Thuận di đại ta.

Nhược nhan cố thực,

Kiển kì hữu ý ta.

Khóa dung tu thái,

Cắng động phòng ta.

Nga mi mạn lục,

Mục đằng quang ta,

Mị nhan nhị lý,

Di thị miên ta.

Li tạ tu mạc,

Thị quân chi nhàn ta.

Phỉ duy thúy trướng

Sức cao đường ta.

Hồng bích sa bản

Huyền ngọc lương ta

Ngưỡng quan khắc giác

Họa long xà ta.

Tọa đường phục hạm,

Lâm khúc trì ta.

Phù dung thủy phát,

Tạp ký hà ta,

Tử hành binh phong

Văn duyên ba ta

Văn dị báo sức

Thị bi đà ta

Hiên lương kí để

Bô kị la ta.

Lan bạc hộ thụ

Quỳnh mộc li ta.

Hồn hề qui lai,

Hà viễn vi ta!

Thất gia toại tông

Thực đa phương ta.

Đạo tư tước mạch

Như hoàng lương ta

Đại khổ hàm toan,

Tân cam hành ta.

Phi ngưu chi kiện,

Nạo nhược phương ta.

Hòa toan nhược khổ

Trần ngô canh ta.

Nhị miết bào cao.

Hữu giá tương ta.

Cốc toan thuyên phù,

Tiên hồng thương ta

Lộ kê hoắc huề

Lệ nhi bất sảng ta

Cự nữ mật nhĩ,

Hữu trướng hoàng ta.

Dao tương mật thược

Thực vũ trường ta

Tỏa tao đống ẩm

Trụ thanh lương ta

Hoa trước kí trần

Hữu quỳnh tương ta

Quy lai phản cố thất,

Kính nhi vô phương ta.

Hào tu vị thông,

Nữ nhạc la ta.

Trần chung án cổ,

Tạo tân ca ta,

Thiệp giang Thái lăng,

Phát dương hà ta.

Mỹ nhân ki tủy,

Chu nhan đà ta.

Hi quang diểu thị,

Mục tằng ba ta.

Bị văn phục tiêm,

Lệ nhi bất kỳ ta.

Trường phát mại tiễn,

Diễm lục li ta.

Nhị bát tề dung,

Khởi Trịnh vũ ta,

Nhầm nhược giao can,

Phủ án hạ ta.

Vu sắt cuồng hội,

Điền minh cổ ta

Cung đình chấn kinh,

Phát kích Sở ta.

Ngô du Sái âu,

Tấu đại lữ ta.

Sĩ nữ tạp tọa,

Loạn nhi bất phân ta.

Phóng trần tổ anh,

Ban kì tương phân ta.

Trinh Vệ yêu ngoạn,

Lai tạp trần ta.

Kích sở chi kết,

Độc tú tiên ta.

Côn tế tượng kỳ,

Hữu lục bác ta.

Phân tào tịnh tiến,

Tú tương bách ta.

Thành hiêu nhi mâu,

Hô ngũ bạch ta.

Tấn chế tê tỉ,

Phí bạch nhật ta.

Khanh chung dao cự,

Tiết tử sắt ta.

Ngu tửu bất phế,

Trầm nhật dạ ta.

Lan cao minh chúc,

Hoa đăng thác ta.

Kết soạn chí tư,

Lan phương giả ta.

Nhân hữu sở cực,

Đồng tâm phú ta.

Trụ ẩm tận hoan,

Lạc tiên cố ta.

Hồn hề quy lai,

Phản cố cư ta.

Loạn viết:

Hiến tuế phát xuân hề,

Cốt ngô nam chinh.

Lục tần tề diệp hề,

Bạch chỉ sinh.

Lộ quán Lô giang hề,

Tả trường bạc.

Ỷ chiểu huề doanh hề, Dao vọng bác.

Thanh li kết tứ hề,

Tề thiên thặng.

Huyền hỏa diên khởi hề,

Huyền nhan chưng.

Bộ cập sậu xứ hề,

Dụ sính tiên.

Úc vụ nhược thông hề,

Dần xa hữu hoàn.

Dữ vương xu mộng hề.

Khóa tiên hậu.

Quân vương thân phát hề,

Đạn thanh tự.

Chu minh thừa dạ hề,

Thời bất khả dĩ yêm.

Cao lan bị kinh hề,

Tư lộ tiềm.

Trạm trạm giang thủy hề,

Thượng hữu phong.

Mục cực thiên lý hề,

Thương xuân tâm.

Hồn hề quy lai,

Ai giang nam!

 

Dịch nghĩa:

 

GỌI HỒN

Ta từ nhở thanh bạch mà liêm khiết,

Tự mình theo điều nghĩa mà chưa hề tăm tối.

Giữ lấy đạo nghĩa cao thượng ấy, chừ.

Vướng vào thói tục mà uế tạp.

Nhà vua không xét đến đạo nghĩa cao thượng ấy, chừ.

[Ta] mãi gặp tai ương mà sầu khổ.

Thiên đế bảo Vu Dương rằng:

Có người ở hạ giới ta muốn giúp đỡ.

Giờ đây hồn phách đã li tán, ngươi hãy bói cho ta việc đó.

Vu Dương thưa rằng:

Có thể bói được nhưng mệnh lệnh chiêu hồn của Thiên đế thì khó mà nghe theo.

Nếu nhất định phải bói thi e rằng không kịp,

Phép của thần không có tác dụng nữa.

Vu Dương bèn giáng xuống trần gian mà gọi rằng:

Hồn ơi về đây! Rời khỏi thân người hằng có của ngươi mà lang thang bốn phương làm gì.

Vứt bỏ chốn yên vui của ngươi mà gặp điều chẳng lành kia.

Hồn ơi về đây, phương đông chẳng thể ở nhờ. [Ở phương đông]

Cỏ người khổng lồ cao ngàn trượng chuyên lùng bắt linh hồn người ta.

Mười mặt trời thay nhau mọc lên, nung chảy loài kim, thiêu hủy loài đá.

Người khổng lồ kia thì đã quen rồi, chứ hồn tới đó ắt bị thiêu cháy,

Về đây, về đây, không thể sống nhờ!

Hồn ơi về đây, phương Nam không thể dừng lại!

Trán khắc răng đen, lấy thịt người làm đồ cúng, lấy xương người băm làm mắm.

Rắn độc lúc nhúc, cáo dữ khắp nơi.

Trăn đực chín đầu, đi lại thoăn thoắt, nuốt thịt người để bồi bổ tim nó.

Hồn ơi về đây, không thể nấn ná lâu.

Hồn ơi về đây, mối hại phương Tây, cát trôi ngàn dặm.

Cuốn vào vực sâu, hồn sẽ nát vụn, không thu gom lại được.

May ra mà thoát được, thì bên ngoài cũng là nơi hoang vắng

Không bóng người ở. Kiến đỏ to như voi, ong đen bằng quả hồ lô.

Ngũ cốc không mọc được, đành lẩy cỏ lông làm thức ăn.

Đất làm loét thịt người, chẳng tìm được nước uống.

Lang thang không nơi nương tựa, mênh mông chẳng có tận cùng,

Về đây, kẻo e rằng mất mạng.

Hồn ơi về đây, phương bắc không thể dừng lại.

Băng tuyết tầng tầng, đỉnh băng cao ngất, ngàn dặm tuyết bay.

Về đây, về đây, không thể ớ lại lâu nữa.

Hồn ơi về dây, ngươi đừng lên trời!

Hổ báo chín tầng cửa trời, ăn thịt người hạ giới.

Một gã chín đầu, nhổ chín ngàn cây.

Sói lang giương mắt, đi lại nhung nhúc.

Treo ngược người lên mà đùa giỡn, hoặc ném xuống vực sâu

Đều là theo mệnh lệnh của thiên đế, sau đó được ngủ.

Về đây, về đây, đi thì sợ nguy đến thân đó.

Hồn ơi về đây, ngươi đừng xuống u đô này!

Diêm vương gớm ghiếc, sừng nó nhọn hoắt, thịt lưng lồi dày, ngón tay vấy máu, đuổi theo người rất nhanh.

Đầu hổ ba mắt, mình thì như trâu, thích ăn thịt người, về đây, về đây, kẻo e tự mình rơi vào tai vạ!

Hồn ơi, về đây, vào cửa Tu môn!

Thầy mo cao tay gọi ngươi, đi giật lùi dẫn trước.

Lồng trúc nước Tần, chỉ màu nước Tề, hàng dệt nước Trịnh.

Đồ chiêu hồn đủ cả, tiếng hú gọi thật dài.

Hồn ơi về đây, trở về nhà cũ.

Trời đất bốn phương, nhiều phường gian tặc.

Tượng bày cung vua, yên tĩnh thoải mái.

Lầu cao nhà sâu, lan can vây quanh, nhà lầu nhiều tầng.

Tầng đài lũy tạ, dựa vào núi cao.

Cửa lưới điểm son, khắc những ô vuông.

Mùa đông có nhà sâu kín, nhà mùa hè mát lạnh.

Dòng sông uốn khúc quanh nhà, nước chảy róc rách.

Nắng gió lay cành huệ, dạt dào lan mọc khóm cao.

Qua sảnh đường chính di vào phòng trong

Trần son chiếu tre trắng.

Nhà đá mài bóng, vách tường trang trí lông trả,

Móc ngọc quỳnh uốn cong.

Đệm phỉ thúy chăn gắn ngọc châu,

Cùng tỏa ánh rực rỡ.

Tơ lụa mềm treo vách, trướng là giăng.

Tơ hồng, tơ tím, tơ pha màu sặc sỡ

Lại gắn thêm ngọc kì, ngọc hoàng.

Đồ thưởng ngoạn trong phòng

Nhiều thứ quý hiếm lạ.

Đuốc sáng dầu thơm, bao nhiêu mặt hoa da phẩn.

Hai hàng tám mĩ nữ hầu hạ suốt đêm mệt mỏi thay nhau.

Thục nữ chư hầu ra vào tấp nập.

Tóc mai dày để theo nhiều kiểu khác nhau, đứng đầy trong cung.

Mỗi người một vẻ không ai kém ai, lần lượt thay nhau

Hình dong mềm mại, tính cách kiên trinh.

Trầm mặc mà hữu tình.

Dung mạo xinh tươi, khí chất tốt lành

Suốt phòng ngủ chạy dài.

Mày ngài khẽ liếc, ánh mắt long lanh

Da mặt mịn màng, ánh mắt đa tình.

Màn rộng che li cung, hầu hạ ngươi nhàn hạ.

Màn trướng phỉ thúy, trang sức sảnh đường cao.

Tường sàn đều sơn đỏ chu sa, xà nhà nạm ngọc đen,

Ngước nhìn rui vuông chạm trổ, vẽ hình rồng rắn

Ngồi nghỉ trong sảnh hay phục trên lan can nhìn ra dòng nước, ao hồ

Phù dung mới nở, chen lẫn sen súng.

Rau hạnh tím cành, đường vân theo sóng.

Da hùm da báo nhiều màu trên hoa văn áo,

Thị vệ nhấp nhô.

Xe có mui và xe có giường đã đến, lính bộ lính kị đã dàn hàng.

Nhà nhà trồng những khóm lan, lấy cây ngọc làm hàng rào.

Hồn ơi về đây, đi xa làm gì!

Gia tộc đẹp ý tổ tông, phụng dưỡng cơm ngon canh ngọt.

Cơm gạo tẻ và xôi lúa mạch trộn với kê vàng.

Có đủ vị cay chua đắng ngọt.

Gân móng bò béo, hầm nhừ và thơm.

Điều hòa chua ngọt, bày canh nước Ngô.

Ba ba hầm và dê non quay, có tương ngọt chấm.

Ngỗng trời thịt vịt có nước dùng đậm và thịt nhạn, thịt chim sẻ rán.

Thịt gà om và canh thịt rùa, vị đậm không xoàng.

Bánh ngọt bột lọc và bánh ngào mật, bánh vừng điếm tâm.

Rượu ngon màu ngọc dao và rượu pha mật rót đầy chén hình chim sẻ

Uống rượu hâm hay uống rượu lạnh, rượu trong và nặng

Tiệc hoa đã bày, có đủ quỳnh tương,

Về đây về nhà cũ, được tôn kính mọi bề không ngại.

Thịt ngon rượu đậm chưa dọn đi, đội nữ nhạc đã xếp hàng.

Bày chuông dóng trống, diễn bài ca mới

Nhục Thiệp Giang, nhạc Thái Lăng nối điệu Dương A

Người đẹp đã ngà ngà, mặt đỏ bừng hơi men.

Nheo mắt đùa vui, cùng tăng sóng mẳt long lanh.

Khoác áo máu mặc váy mỏng, đẹp tưoi mà không kì dị.

Tóc buông dài và tóc mai xòa, mềm mại đung đưa.

Hai hàng tám mĩ nữ dung mạo chỉnh tề, khởi đầu điệu vũ nước Trịnh

Vạt áo bay chéo vào nhau như cành trúc đan xen, vỗ bàn mà bãi tiệc

Sáo khèn đàn sắt bừng chen, trống khua vang.

Cung đình chấn động, nổi điệu nhạc mạnh nước Sở

Bài hát nước Ngu và bài âu ca nước Sái, tấu cao điệu Đại Lã

Trai thanh gái lịch ngồi chung không phân biệt.

Dải áo dải mũ mặc ý đan xen, chỗ ngồi lẫn lộn thứ bậc xóa nhòa.

Trò diễn mới lạ của nước Trịnh nước Vệ xen nhau trình bày

Đoạn kết của nhạc mạnh nước Sở nổi bật riêng một vẻ.

Thẻ số bằng ngọc và quân cờ bằng ngà, có trò lục bác.

Tay chơi sát phạt, dồn ép lẫn nhau

Nào “hiêu”, nào “mâu”, nào hò “ngũ bạch”

Móc cài sừng tê sản phẩm nước Tấn, tiêu hao ngày giờ.

Dóng chuông lay giá, gảy đàn sắt bằng gỗ tử,

Cuộc rượu vui không dừng, đắm say ngày đêm.

Đuốc sáng dầu thơm, đèn đồng bày xen lẫn

Mượn từ ngữ đẹp, cấu tứ ngâm thơ trong bữa tiệc.

Người chung cảm thụ cùng xướng họa

Rượu thả sức uống, lòng thỏa sức vui, đẹp lòng tiên tổ.

Hồn ơi về dây, về lại nhà xưa.

(Lời kết ràng)

Tiễn đưa năm cũ, đón xuân mới

Nước chảy xiết, ta đi tới phương nam

Ngọn lục tần lá mọc đối, cây bạch chỉ tốt tươi

Đi qua Lô giang, cây cối um tùm tả ngạn.

Men theo bờ đầm mà đi, nhìn xa thấy nước hồ ngăn thành nhiều ô cảnh tượng man mác.

Ngựa xanh ngựa đen kết thành bộ tử mã kệo xe,

Đội xe chỉnh tề ngàn cỗ

Đuốc lửa cháy lan, trời đen đã rực ánh hồng.

Thợ săn chạy bộ theo sát ngựa xe, người dẫn đường chạy trước đoàn xe

Kìm xe đi chậm thong dong, dẫn xe quay bên phải mà vòng lại

Đội ngũ đi săn tiến thoái nhịp nhàng

Cùng Sở Vương tới đâm Vân Mộng.

Thi trước sau, Sở Vương đích thân bắn cung

Con tê ngưu xanh lăn ra chết.

Nối theo đêm, là bình minh đỏ rực

Thời gian chẳng thể ngừng lâu.

Lan mọc bờ sông um tùm phủ kín lối đi, con đường này ngập nước

Nước sông sâu thăm thẳm, chừ, trên bờ có cây phong

Phóng mắt nhìn suốt ngàn dặm, lòng cảm thương trước cảnh xuân

Hồn ơi về đây, đau xót Giang Nam!

 

Dịch thơ:

 

GỌI HỒN

Ta từ nhỏ trắng trong liêm khiết

Nghĩa nêu cao, chưa biết tối tăm.

Giữ tròn đạo nghĩa cao thâm,

Không theo thói tục, bụi lầm nhớp nhơ.

Đạo nghĩa ấy, nhà vua không xét,

Ta tai ương, khôn xiết sầu bi.

Thiên đế bảo Vu Dương:

Rằng có người hạ giới

Hồn phách đã tan lìa,

Ta muốn giúp người ấy,

Ngươi bói cho ta đi.

Vu Dương thưa:

Việc bói thực không khó,

Lệnh Đế khó thi hành:

E rằng không kịp nữa,

Phép hạ thần thất linh.

Vu Dương bèn giáng trần

Mà cất lên tiếng gọi:

Hồn ơi, hồn về đây!

Rời khỏi thân hằng có

Rong bốn phương làm gì,

Chốn yên vui lìa bỏ,

Đến nơi chẳng lành kia?

Hồn ơi, hồn về đây!

Phương Đông chẳng thể ở:

Người khổng lồ ngàn trượng

Chuycn bắt linh hồn người.

Thay nhau, mười mặt trời

Nóng chảy vàng thiêu đá.

Người khổng lồ ở đó

Bao năm đã quen rồi,

Nay hồn mới tới nơi

Ắt là bị thiêu rụi!

Về đây, về đây thôi,

Đừng sống nhờ ở đấy!

Hồn ơi, hồn về đây,

Phương Nam đừng dừng lại!

Trán khắc răng đen ấy,

Cúng lễ toàn thịt người,

Xương băm làm mắm ruốc.

Rắn độc bò lúc nhúc,

Cáo dữ chen chúc nhau.

Mãng xà đực chín đầu,

Bổ nhào nhanh thoăn thoắt,

Lùng người để tìm bắt:

Bổ tim, món thịt người.

Hồn ơi, hồn về đây,

Về ngay, đừng nấn ná!

Hồn ơi, hồn về đây,

Đừng ở lại phương tây!

Nơi cát trôi ngàn dặm,

Nếu cuốn váo vực sâu,

Thì hồn liền nát vụn,

Không gom lại dược đâu!

May có thoát được mau,

Thì bên ngoài hoang vắng,

Lạnh lẽo không bóng người

Kiến đỏ to như voi,

Ong đen bằng bầu nậm.

Lúa ngô không mọc đặng,

Ăn cỏ lông mà thôi.

Đất làm loét thịt người,

Tìm đâu ra nước uống.

Lang thang như chiếc bóng,

Chẳng có chốn nương thân,

Về đây, đừng lần chần

Kẻo e rằng mất mạng.

Hồn ơi, hồn về đây!

Phương bắc đừng dừng lại!

Đỉnh băng cao ngút mây,

Khắp ngàn dặm tuyết bay.

Về đây, đừng ở lại.

Hồn ơi, hồn về đây!

Ngươi cũng đừng lên trời!

Chín tầng đầy hổ đói,

Vồ thịt người hạ giới.

Lại một gã chín đầu

Nhố bật chín ngàn cây.

Thêm sói lang trừng mắt

Đi lại đầy nhung nhúc.

Treo ngược người, đùa nhau,

Hoặc ném xuống vực sâu.

(Đều theo lệnh Thiên đế,

Làm xong mới được nghỉ)

Về đây, mau về đây!

Đi thì nguy thân đấy!

Hồn ơi, hồn về đây!

Đừng xuống u đô này!

Mặt Diêm Vương gớm ghiếc,

Với cặp sừng nhọn hoắt,

Với u thịt lưng lồi,

Mười ngón tay vấy máu,

Hùng hổ đuổi theo người,

Khỏe như con trâu cày,

Đầu hổ, ba con mắt,

Thích bắt người ăn thịt,

Về đây, hồn về đây!

Kẻo tai vạ đến nơi.

Hồn ơi, hồn về đây!

Vào cửa Tu môn này!

Có thầy mo cao tay.

Đi giệt lùi dẫn trước

Nước Tần có lồng trúc

Nước Tề có chỉ thêu

Nước Trịnh có lụa màu

Đồ chiêu hồn đầy đủ

Và gọi dài tiếng hú:

Hồn ơi, hồn về đây!

Hãy trở về nhà cũ!

Trong trời đất bốn phương,

Rặt là phường gian tặc.

Hồn hãy về cung thất,

Tượng bày ở trong cung.

Được vô cùng yên tĩnh.

Lầu cao và nhà kín,

Có lan can vây quanh,

Có đài tạ tầng tầng,

Lưng dựa kề vách núi,

Son điểm tươi cửa lưới,

Trên cửa chạm ô vuông.

Có nhà ấm mùa đông,

Nhà mùa hè mát lạnh.

Có nước tuôn róc rách,

Sông uốn khúc quanh nhà.

Cành huệ, gió lay hoa,

Dập dờn lan từng khóm.

Đi qua sảnh đường lớn,

Vào phòng nhỏ bên trong.

Chiếu tre trắng, trần hồng,

Mài nhẵn tron, tường đá.

Vách tường cài lông trả,

Móc ngọc quỳnh uốn cong.

Đệm phỉ thúy mượt lông,

Chăn long lanh nạm ngọc,

Tỏa ánh ngòi rừng rực.

Treo vách, màn lụa mềm,

Trướng là sặc sỡ giăng.

Tơ hồng chen tơ tím,

Gắn ngọc kì ngọc hoàng.

Đồ thưởng ngoạn trong phòng

Toàn hàng quý hiếm lạ.

Dầu thơm, đuốc sáng tỏa.

Toàn da phấn mặt hoa,

Suốt đêm trực, vào ra.

Hai hàng tám hầu hạ.

Và mỗi người một vẻ,

Đám thục nữ chư hầu,

Kiểu tóc để khác nhau,

Luôn ra vào tấp nập,

Cứ thay nhau lần lượt,

Đứng trực sẵn trong cung.

Thảy mềm mại hình dong,

Mà kiên trinh tính cách,

Hữu tình mà trầm mặc,

Thảy xinh tươi nét mặt,

Mà khí chất tốt lành,

Mày đưa, mắt long lanh,

Nét mịn màng da mặt

Mà đa tình ánh mắt,

Màn rộng che Li cung,

Hầu hạ người ung dung.

Màn phỉ thúy treo sảnh,

Tường, sàn sơn đỏ thắm,

Xà nhà nạm ngọc đen,

Rui vuông chạm, ngước nhìn

Vẽ bao hình rồng rắn.

Ngồi nghỉ ngơi trong sảnh,

Hay phục trên lan can,

Nhìn ao hồ hai bên,

Hoa phù dung mới nở,

Sen súng chen mọc rộ,

Rau hạnh đỏ tím cành,

Đường vân sóng lăn tăn.

Nhiều vằn da hùm báo,

Trên hoa văn xiêm áo

Thị vệ dứng nhấp nhô.

Xe giường và xe mui

Lính kị và lính bộ

Nhà nhà trồng lan đó,

Cây ngọc làm rào dày.

Hồn ơi, hồn về đây,

Đi xa làm chi nữa!

Gia tộc tôn làm tổ,

Sẽ phụng dưỡng đường hoàng.

Cơm xôi trộn kê vàng.

Đủ cay chua mặn ngọt.

Gân móng bò béo tốt,

Hầm vừa nhừ vừa thơm.

Canh nước Ngô bày lên

Khéo điều hòa chua ngọt.

Ba ba hầm nước sốt,

Thịt dê non quay mềm,

Có tương chấm ngọt êm.

Ngỗng trời và vịt tẩm,

Nhạn và chim sẻ rán,

Thịt gà om, canh rùa

Vị đậm chẳng hề thua.

Bánh bột và bánh mật,

Bánh điểm tâm vừng rắc,

Rượu ngon màu ngọc dao,

Rượu pha mật, rót vào

Chén ngọc hình chim sẻ.

Rượu hâm hay rượu lạnh,

Rượu vừa nặng vừa trong

Tiệc hoa có quỳnh hương,

Về đây, về nhà cũ,

Được tôn kính đầy đủ:

Rượu thịt chưa dọn đi,

Nữ nhạc đã đề huề.

Bày chuông và dóng trống.

Diễn ca và chúc tụng:

Nhạc Thiệp Giang, Thái Lăng,

Điệu Dương A chuyển sang.

Kìa ngất ngây người đẹp

Hơi men đỏ bừng mặt,

Đùa vui khi nheo mắt,

Sóng mắt càng long lanh.

Áo màu,váy mỏng tanh,

Đẹp mà không kỉ dị.

Tóc buône dài mềm mại,

Tóc mai xòa đung đưa

Hai hàng tám chỉnh tề,

Mười sáu nàng mĩ nữ

Khởi dầu màn Trịnh vũ.

Vạt áo chèo cài nhau

Như cành trúc tương giao

Vỗ bàn mà bãi tiệc,

Sáo khèn chen đàn sắt,

Cùng tiếng trống khua vang.

Cung đình bỗng rộn ràng,

Điệu nhạc hùng nước Sở,

Ca nước Ngu, nước Sái,

Điệu Đại Lã vút cao.

Trai gái ngồi chung nhau,

Dải áo chen dải mũ,

Chỗ ngồi không ngôi thứ,

Trò Trịnh Vệ xen nhau,

Vẻ mới lạ rất nhiều,

Đoạn kết hùng nhạc Sở,

Nổi bật riêng một vẻ.

Thẻ ngọc với quân ngà,

Trò lục bác bày ra,

Các tay chơi sát phạt:

Nào “hiêu” “mâu” “ngũ bạch”,

Tha hồ dồn ép nhau,

Vật quý cá cược liều,

Bao ngày giờ quên hết.

Dóng chuông, gảy đàn sắt,

Cuộc rượu chẳng dừng vui.

Đắm say suốt đêm ngày,

Dầu thơm chong đuốc sáng,

Đèn đồng bày chen lẫn.

Trong tiệc vui ngâm thơ,

Lời đẹp cùng xướng họa.

Rượu vui xuống tha hồ,

Cho đẹp lòng tiên tổ.

Hồn ơi, hồn về đây!

Lại trở về nhà cũ!

(Lời kết)

Tiễn đưa năm cũ, đón xuân sang,

Nước chảy ta đi tới cõi nam.

Kìa ngọn lục tần, cây bạch chỉ,

Um tùm bên tả ngạn Lô giang.

Men đầm ta bước,

Xa trông mặt hồ,

Ngăn cách từng ô,

Cảnh tình man mác.

Ngựa xanh đen kết nên tứ mã,

Ngàn cỗ xe đội ngũ chỉnh tề,

Vời trông đuốc lửa đoàn xe,

Cháy lan nhuộm cả trời khuya rực hồng.

Thợ săn theo dẫn đường chạy trước,

Kìm xe đi chậm bước thong dong.

Tiến lui theo một nhịp chung,

Xe quay bôn phủi mà vòng lại sau.

Cùng Sớ Vương tới mau Vân Mộng,

Vương giương cung bắn thẳng mũi tên.

Tê ngưu ngã xuống chết liền,

Bình minh tiếp nối sau đêm rực hồng.

Lan kín lối, con đường ngập nước,

Sông thẳm sâu, cao vút cây phong.

Cảnh xuân phóng mắt vời trông,

Hồn ơi! Thương cảm đau lòng Giang Nam.

Phan Văn Các dịch