Phạm Thiên Thư có câu thơ:

“Rằng xưa có gã từ quan
Lên non tìm động hoa vàng ngủ quên”

Phạm Duy phổ thành bài hát “Đưa em tìm động hoa vàng”. Đó là giấc mơ lớn nhất đời ta. Ta mơ có một đời sống thanh nhàn, sáng dậy nằm dài ngắm hoa, có rượu ngon vị thanh thoát, có thức ăn mang hương vị tuyệt đỉnh, có những giấc ngủ dài không mộng mị. Nhưng “nhiều khi giấc mơ chỉ là mơ ước”, sự hoan lạc đích thực ấy bị quấy nhiễu bởi những loài ruồi nhặng, gián chuột,… rặt những thể loại như một chất nhầy đen bám vào tất cả…

Ta điên tiết tiêu diệt chúng, nhưng những loại sinh vật ấy nhiều vô kể, biết tiêu diệt đến bao giờ. Đang điên tiết thì Lý Công Uẩn xuất hiện trong một giấc mơ của ta. Lý Công Uẩn đến, đám nhầy nhụa ký sinh vội dạt ra trước uy mãnh của vua.

Ta chợt bật cười. Lý Công Uẩn nhíu mày:
– Người đúng là kẻ rối loạn cảm xúc lưỡng cực! Vừa tức giận đó, vừa buồn đó rồi lại cười như điên được!
Ta cười cười trả lời:
– Ta thấy buồn cười cái việc trong lịch sử, ghi chép về ông chỉ có mấy dòng, nhưng đi đến đền chùa nào cũng thấy kể ông nằm mơ thấy nói chuyện với thần nọ thần kia. Xong giờ đến lượt ông chui vào giấc mơ của ta để nói chuyện với ta. Một kẻ nằm mơ bây giờ đã trở thành kẻ trong giấc mơ của kẻ khác.

Lý Công Uẩn nghiêm giọng:
– Thế giờ ngươi muốn ta dậy ngươi các tiêu diệt kẻ địch hay ở đó mà cười?
Ta đành phải nhịn cười nghe Uẩn nói. Uẩn tiếp lời:
– Kẻ địch tồn tại dựa trên đám đông. Chất nhầy đen mà ngươi thấy đó là cách kẻ địch kiểm soát đám đông. Những kẻ hèn yếu thì biến thành bầy ruồi, bầy gián, bầy chuột… Những kẻ đỡ hèn yếu hơn thì biến thành bầy người. Chất nhầy đen ấy được nhiều kẻ tôn sùng như Chúa, như lẽ tự nhiên, như chân lý. Ta bảo cho ngươi biết lẽ tự nhiên hay chân lý là gì. Ngươi thấy không, tất cả các động vật khi nằm ngủ đều nằm sấp. Chỉ có loài người mới là loài có thể nằm sấp, ngưa, nghiêng thế nào tùy thích. Một số giống loài khác thích sự cô độc thì cũng có khả năng nằm ngủ như người. Chỉ có loài người và những giống loài đẹp đẽ và mạnh mẽ mới cố thoát khỏi sự ràng buộc của chất nhầy đen. Bản chất của loài người không sống bầy đàn, những con vật đẹp đẽ và mạnh mẽ cũng không sống bầy đàn. Bởi nếu đủ trí tuệ thì không cần trí tuệ của kẻ khác, nếu đủ mạnh mẽ thì không cần kẻ khác bảo vệ mình, nếu đủ đẹp đẽ thì không cần bầy đàn trang trí thêm cho mình.

Ta gật gù:
– Ông nói có lý! Nhưng ông đã tiêu diệt những loài ký sinh ấy như thế nào?

Lý Công Uẩn chỉ tay cho ta về phía xa xôi. Trước mắt ta hiện lên khung cảnh thành Thăng Long tráng lệ thời Lý. Đền đài miếu mạo trang nhã, ẩn chứa những bí mật sâu thẳm; người dân bước đi lả lướt như múa trong một điệu nhạc vô thanh, hương thơm thức ăn quyện vào hương rượu lan tỏa khắp không gian. Uẩn tiếp lời:
– Ngươi có thể dùng bình xịt khử trùng để tiêu diệt hết chúng, ngươi có thể thiêu đốt chúng trong ngọn lửa toàn cầu… nhưng các biểu tượng của chúng vẫn còn. Những biểu tượng ấy là biểu tượng của chính trị, những tuyên ngôn nhân danh chân lý, hòa bình, bác ái và thứ tự do nửa vời trong kiểm soát. Các công trình kiến trúc của chúng vẫn còn ngự trị trên thế giới như các thánh đường. Những đám đông đi lại trên đường kia, những đám đông gào thét đòi quyền lợi kia… nhìn chúng xem, giống lũ kiến, lũ gián không? Chúng bị điều khiển bởi một thứ giai điệu hành khúc hoặc một thứ nhạc chảy nhớt với “đau nỗi đau chó cắn, buồn nỗi buồn mất tiền” để tẩy não hàng ngày.

– Ông có gặp chuyện đó ở Thăng Long không?
Lý Công Uẩn gật đầu:
– Không có mới là chuyện lạ. Cách thức ta làm đó là phá vỡ cấu trúc kiểm soát ấy bằng một cấu trúc của sự hoan lạc. Hãy thay thế thứ kiến trúc nhà tù của kẻ địch bằng một kiến trúc dễ chịu, trang nhã, hoặc một dạng kiến trúc vui nhộn, tươi sáng. Hãy thay thế thứ thức ăn cho bầy đàn vô vị, nhạt nhẽo bằng thứ thức ăn ngon lành được nấu từ tài năng và tâm hồn của người nghệ sĩ, hãy thay thứ âm nhạc ngu xuẩn ấy bằng thứ âm nhạc đích thức có thể khiến chúng ta thăng hoa tinh thần, thứ âm nhạc mà con người có thể tìm thấy chính mình. Hãy thay nỗi sợ bằng niềm vui, thứ chất nhầy đen ấy không thể chịu nổi nụ cười ngây thơ, không chịu nổi thứ ánh sáng đích thực tỏa ra từ trái tim con người. Hãy kiến tạo những gì có thể đánh thức trái tim con người: một ca khúc, một bài thơ, một hình vẽ, một câu chuyện… tất cả những gì ngươi có thể làm được từ trái tim thần thánh của ngươi.

– Nhưng ta bây giờ không thể được như ông ngày xưa – Ta chống cằm chán nản – Ta không có quyền lực, ta không có tiền.

– Không có gì là dễ dàng. Nếu muốn kiến tạo một cấu trúc, ngươi phải bắt đầu từ từng viên gạch nhỏ. Ngươi không thể kiến tạo một cấu trúc của niềm vui bằng các viên gạch sợ hãi được, đúng không? Ngươi phải kiến tạo bằng những viên gạch mới, do chính ngươi và những kẻ như ngươi tạo ra.

Nghe cụm từ “những kẻ như ngươi” mà Lý Công Uẩn nói, ta facepalm chán nản. Ngẫm đến cảnh đồng bọn của ta toàn những kẻ có tài mà nhảm nhí: một kẻ ngu xuẩn chỉ biết lao đầu vào chém giết, một kẻ lúc nào cũng câng câng với sự cao quý giả tạo của mình, một kẻ biết tất cả nhưng cố tình từ chối tất cả, một kẻ ích kỷ chỉ mong muốn hạnh phúc của riêng mình, một kẻ suốt ngày đuổi theo cái bóng của chính mình, một kẻ đắm chìm trong tình yêu tuyệt vọng, một kẻ còn chưa thức tỉnh và ý thức được bản thân, còn một kẻ khác thì sẵn sàng liều chết làm mọi thứ nhưng lại tự giết mình bằng những câu hỏi ngớ ngẩn. Lý Công Uẩn dường như đọc ra tâm sự của ta, ông vỗ vai an ủi:
– Đừng quá chán nản! Hãy vứt bỏ kẻ khác ra khỏi đầu. Ngươi nhớ chứ, loài người về bản chất là cô độc. Có đồng bọn thì càng vui, không có chúng, ngươi cứ một mình. Rồng vàng chỉ xuất hiện đơn độc, không đi theo bầy. Ngươi hãy nỗ lực hết sức ngươi có thể, rồi những kẻ khác sẽ thức tỉnh. Những ai có đẳng cấp ngang ngươi, ngươi có thể đi với họ như bạn bè trong suốt cuộc chiến. Những ai không cùng đẳng cấp thì chỉ là công cụ cho ngươi trong một giai đoạn, đừng tiếc nuối khi đến lúc ngươi phải vứt bỏ chúng.

– Nhưng như thế có phũ phàng quá không?
– Ngươi thấy đấy, với những kẻ chỉ khư khư biết bản thân mình thì giữ cũng để làm gì. Một ngày nào đó chúng sẽ bị chất nhầy đen đồng hóa, chúng sẽ tiêu diệt ngươi. Ta biết ngươi không thể tiêu diệt bạn bè mình, ngươi có thể bắt đầu bằng việc nhận thức ra rằng chúng một khi đã bị đồng hóa thì không còn là bạn ngươi, không cùng đẳng cấp với ngươi. Ngươi muốn những viên gạch mới của ngươi lẫn những chất uế tạp từ sự hèn kém của kẻ khác sao?

Những điều Lý Công Uẩn nói như kiếm đâm xoáy vào trí não ta, đau đớn nhưng hữu ích. Ta thà sống trong đơn độc, chết trong đơn độc nhưng gìn giữ được sự trong sạch của dòng năng lượng tuyệt mĩ còn hơn nhiễm chất màu ô uế hèn mạt của bầy đàn. Điều mỉa mai là, muốn gìn giữ dòng năng lược có thể đánh thức trái tim người khác, ta lại phải là một kẻ đơn độc.

Hà Thủy Nguyên