Phiên âm:

THIỆP GIANG

Dư ấu hiếu thử kỳ phục hề,

Niên ký lão nhi bất suy.

Đới trường kiệp chi lục ly hề,

Quan thiết vân chi tồi ngôi.

Bị minh nguyệt hề bội bảo lộ,

Thế hỗn trọc nhi mạc dư tri hề,

Ngô phương cao trì nhi bất cố.

Giá thanh cù hề tham bạch ly,

Ngô dữ Trùng Hoa du hề dao chi phố.

Đăng Côn Lôn hề thực ngọc anh,

Dữ thiên địa hề đồng thọ,

Dữ nhật nguyệt hề đồng quang.

Ai Nam Di chi mạc ngô tri hề,

Đán dư tế hồ Giang Tương.

Thừa Ngạc chử nhi phản cố hề,

Ai thu đông chi tự phong.

Bộ dư mã hề sơn cao,

Để dư xa hề phương lâm.

Thừa linh thuyền dư thượng Nguyên hề,

Tề ngô bảng dĩ kích thải.

Thuyền dung dữ nhi bất tiến hề,

Yêm hồi thủy nhi ngưng trệ.

Triêu phát Uổng chử hề,

Tịch túc Thì Dương.

Cẩu dư tâm kỳ đoan trực hề,

Tuy tịch viễn chi hà thương.

Nhập Tự phố dư chiền hồi hề,

Mê bất tri ngô sở như.

Thâm lâm diểu dĩ minh minh hề,

Nãi viên dứu chi sở cư.

Sơn tuấn cao dĩ tế nhật hề,

Hạ u hối dĩ đa vũ.

Tán tuyết phân kỷ vô ngần hề,

Vân phi phi nhi thừa vũ.

Ai ngô sinh chi vô lạc hề,

U độc xử hồ Sơn trung.

Ngô bất năng biến tâm nhi tòng tục hề,

Cố tương sầu khổ nhi chung cùng.

Tiếp Dư Khôn thủ hề,

Tang Hỗ lõa hàng.

Trung bất tất dụng hề,

Hiền bất tất dĩ.

Ngũ Tử phùng ương hề,

Tỷ Can trư hải

Dữ tiền thế nhi giai nhiên hề,

Ngô hựu hà oán hồ kim chi nhân.

Ngô tương đống đạo nhi bất dự hề,

Cổ tương trùng hôn nhi chung thân.

(Loạn viết)

Loan điểu phượng hoàng, nhật dĩ viễn hề.

Yến tước ô thước, sào đường đàn về.

Lộ thân tân di, tử lâm bạc hề.

Tanh tao tịnh ngự, phương bất đắc bạc hề.

Âm dương dịch vị, thời bất đương hề.

Hoài tín sá sế, hốt hồ ngô tương hành hề

 

Dịch nghĩa:

 

QUA SÔNG GIANG

Ta từ trẻ đã ham kỳ phục ấy a,

Tuổi đã già mà không đổi.

Đeo gươm dài sặc sỡ a,

Đội mũ thiết vân cao ngất.

Khoác áo giẳt châu minh nguyệt a,

Đeo chuỗi ngọc quý.

Đời ngàu đục mà chẳng ai biết ta a,

Ta nên ruổi cao mà chẳng đoái.

Thẳng cù xanh a động ly trắng,

Ta cùng vua Thuấn chơi a chốn vườn Dao.

Lên Côn Lôn a ăn tinh ngọc,

Cùng trời đất a đồng tuổi thọ.

Cùng nhật nguyệt a đồng ánh sáng.

Thương người Nam Di chẳng ai biết ta a,

Sớm ta vượt sông Giang và sông Tương.

Lên Ngọc Chử mà ngoái lại a.

Than gió mùa thu đóng.

Cho ngựa đi bước một a ở chằm núi,

Bỏ xe ta a ở trong rừng.

Cưỡi thuyền ta ngược sông Nguyên a,

Đều tay chèo mà đập sóng.

Thuyền dùng dằng mà chẳng tiến a,

Vường nước xoáy mà ngừng trệ.

Sớm ra từ Uổng Chử a,

Tối ngủ ở Thì Dương.

Ví lòng ta mà ngay thẳng a,

Tuy xa lánh cũng chẳng xót thương.

Vào tự phố ta bồi hồi a,

Mê chẳng biết ta đi đâu.

Rừng sâu vắng mà mù mịt a,

Là chỗ ở của vượn tườu.

Núi cao dốc mà che mặt trời a,

Dưới tối tăm mà nhiều mưa.

Đầy tuyết phủ mà không ngấn a,

Mây phới phới mà phủ nóc nhà.

Thương đời ta chẳng vui a,

Một mình ở kín trong rừng núi.

Ta chẳng có thể đổi lòng mà theo tục a,

Cố nhiên phải sầu cho đến cùng.

Tiếp Dư trọc đầu a,

Tang Hồ trần truồng mà đi.

Trung chẳng hẳn được dung a,

Hiền chẳng hẳn được lấy.

Ngũ tử gặp họa a,

Tỳ Can bị băm vằm.

Đời trước đều như vậy cả a,

Ta lại oán gì người đời nay!

Ta cứ theo chính đạo mà chẳng do dự a

Cố nhiên gặp hôn ám mãi đến trọn đời.

(Kết)

Chim loan chim phượng ngày càng xa a.

Chim yến tước, chim ô thước làm tổ ở đường đàng a,

Bỏ đống tân di chết ở bãi rừng a.

Tanh tao đều được dùng mà thơm chẳng được chuộng a,

Âm dương đổi vì thời chẳng đúng a,

Ôm trung tín mà sững sờ ta cam đi a.

 

Dịch thơ:

 

QUA SÔNG

Tự nhỏ ta thích kỳ phục a,

Đến tuổi già vẫn không thay.

Mang kiếm dài sáng lấp lánh a,

Đội mũ cao đụng tầng mây.

Đeo chuỗi ngọc quý lung linh a,

Khoác áo sức châu minh nguyệt.

Đời ngầu đục chẳng biêt ta a,

Ta ruổi cao mà không thiết.

Cỡi thanh cù a liễn bạch ly.

Với vua Thuấn a chơi Dao trì.

Lên Côn Lôn a ăn tinh ngọc.

Cùng trời đất a cao tuổi hạc.

Chung ánh sáng a với trời trăng.

Thương Man di chẳng biết ta a,

Sớm ta vượt Giang và Tương.

Lên Ngạc chử mà quay nhìn a,

Gió thu đông nghe than thở.

Dóng ngựa ta trên chằm núi a,

Bỏ xe ta trong rừng rú.

Cưỡi thuyền ta ngược sông Nguyên a

Đập làn sóng đều mái chèo.

Thuyền dùng dằng mà chẳng tiến a,

Vì nước xoáy lượn quanh queo.

Sáng ra đi từ Uổng Chử a,

Chiều vừa đến Thì Dương nghỉ.

Ví lòng ta cứ ngay thẳng a,

Dù ruồng bỏ không phẫn chí.

Vào Tự phố ta trù trừ a,

Mê man biết đi đâu!

Rừng sâu rậm mà mịt mù a,

Chính chỗ loài khỉ tườu.

Núi cao che lấp mặt trời a,

Dưới tối tăm mà mưa nhiều.

Tuyết phủ đầy không thấy ngấn a,

Mây phơi phới nóc nhà bung.

Thương ta sống mà chẳng thú a,

Chỉ âm thầm trong núi rừng.

Ta không thể đổi theo tục a,

Nên sầu khổ đển tột đường.

Tiếp Dư trọc đầu a,

Tang Hỗ thân ở truồng.

Trung chẳng hẳn dùng a,

Hiền chẳng hẳn được cất.

Tỷ Can mổ gan a,

Ngũ tử phải tự sát.

Người xưa đều thế cả a,

Ta há oán gì người nay.

Ta theo đạo chẳng do dự a,

Nên gặp u ám trọn đời này.

Lời kết!

Chim loan chim phượng ngày càng xa a,

Chim yến chim thước ở đài các a.

Tân di bỏ chết đổng bái rừng a.

Thơm thì ruồng hôi tanh lại chác a.

Âm dương đối vị a,

Ôm trung tín sững sờ ta cam dời bước a.

Đào Duy Anh dịch

Trích từ Cửu chương – Khuất Nguyên